جزاى نيكى در روايات‏

مُجالَسَةُ أهْلِ الدّينِ شَرَفُ الدُّنْيا وَ الآْخِرَةِ. «2»

همنشينى با دينداران، شرافت آدمى در دنيا و آخرت است.

امام صادق عليه السلام فرمود:

ما مِنْ مُسْلِمٍ أقْرَضَ مُسْلِماً قَرْضاً يُريدُ وَجْهَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ إلّا احْتَسَبَ اللَّهُ لَهُ أجْرَها بِحِسابِ الصَّدَقَةِ حَتّى يَرْجِعَ الَيْهِ. «3»

مسلمانى كه براى خدا به مسلمان ديگر قرض بدهد، تا قرض برگردد، اجرش همچون صدقه در راه خداست.

امام صادق عليه السلام فرمود:

مَنْ أطْعَمَ أخاهُ فِى اللَّهِ، كانَ لَهُ مِنَ الأْجْرِ مِثْلُ مَنْ أطْعَمَ فِئاماً. قالَ: قُلْتُ: مَا الْفِئامُ؟ فَقالَ: مِائَةُ ألْفٍ مِنَ النّاسِ. «4»

هر كس برادر دينيش را اطعام دهد، اجرش همچون طعام دهنده فئام است.

راوى مى‏گويد: عرضه داشتم: فئام چيست؟ فرمود: صدهزار انسان.

حضرت رضا عليه السلام پيوسته مى‏فرمود:

مَنْ دَعا لإِخوانِهِ مِنَ الْمُؤْمِنينَ‏

[وَ الْمُؤمِناتِ والْمُسلِمينَ وَالْمُسْلِماتِ‏

] وَكَّلَ اللَّهُ بِهِ عَنْ كُلِّ مُؤْمِنٍ مَلَكاً يَدْعُو لَهُ. «5»

هر كس براى برادران [و خواهران مؤمن و مسلمان‏] خود دعا كند، خداوند به هر مؤمنى ملكى موكّل او كند تا برايش دعا نمايد.

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:

مَنْ عادَ مَريضاً فِى اللَّهِ، لَمْ يَسْألِ الْمَريضُ لِلْعائِدِ شَيئاً إلَّا اسْتَجابَ اللَّهُ لَهُ. «6»

هر كس عيادت مريض كند و نظرى جز به خدا نداشته باشد، مريض درخواست نمى‏كند چيزى را مگر اين كه خداوند دعايش را در حقّ عيادت كننده مستجاب كند.

جزاى بدى در روايات‏

امام صادق عليه السلام فرمود:

إيّاكُمْ وَ الْغَفْلَةَ، فَانَّهُ مَنْ غَفَلَ فَإنَّما يَغْفُلُ عَنْ نَفْسِهِ. وَ إيّاكُمْ وَ التَّهاوُنَ بِأمْرِاللَّهِ عَزَّوَجَلّ، فَإِنَّهُ تَهاوَنَ بِأمْرِاللّهِ أَهانَهُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيامِةَ. «7»

از غفلت و بى‏توجهى نسبت به حقايق بپرهيزيد كه هر كسى غفلت ورزد به خود ضرر زده. و امر خدا را پست و كوچك نشماريد كه هر كسى برنامه‏هاى الهى را (كه در قرآن منعكس است) پست بشمارد، خداوند در قيامت او را پست و خوار كند.

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:

مَنْ أبْغَضَنا أهْلَ الْبَيْتِ بَعَثَهُ اللَّهُ يَهُوديّاً وَ لَوْ أنَّ عَبْداً عَبَدَ اللَّهَ بَيْنَ الرُّكْنِ وَ الْمَقامِ ألْفَ سَنَةٍ ثُمَّ لَقِىَ اللَّهَ بِغَيْرِ وَلايَتِنا لأَكَبَّهُ اللَّهُ عَلى مِنْخَرَيْهِ فِى النّارِ. «8»

هر كس ما اهل بيت را دشمن بدارد، خداوند او را يهودى وارد محشر كند. و هر آينه اگر كسى هزار سال بين ركن و مقام خدا را عبادت كند، سپس بدون ولايت و قبول حكومت و سرپرستى ما به قيامت وارد شود، خداوند او را به رو به آتش جهنّم خواهد افكند.

امام باقر عليه السلام فرمود:

ثَلاثُ خِصالٍ لا يَمُوتُ صاحِبُهُنَّ حَتّى‏ يَرى‏ وَبالَهُنَّ: الْبَغْىُ، وَ الْكِذْبُ، وَ قطيعَةُ الرَّحِمِ. «9»

سه خصلت است كه صاحبش از دنيا نمى‏رود مگر اين كه بدى عاقبت آن را ببيند: تجاوز به حقّ مردم، دروغ، قطع رحم.

امام صادق عليه السلام فرمود:

إنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ خَلَقَ الْمُؤْمِنَ مِنْ نُورِ عَظَمَتِهِ وَ جَلالِ كِبْرِيائِهِ، فَمَنْ طَعَنَ عَلَيْهِ أوْرَدَّ قَوْلَهُ فَقَدْ رَدَّ عَلَى اللَّهِ فى عَرْشِهِ، وَ لَيْسَ هُوَ مِنَ اللَّهِ فى شَىْ‏ءٍ أنَّما هُوَ شِرْكُ شَيْطانٍ. «10»

خداوند مؤمن را از نور عظمت و جلال كبريايى خود آفريده است، پس هر كس به او طعنه زند، يا گفتارش را مردود سازد، هر آينه خدا را در عرش ردّ كرده، چنين كسى با خدا ارتباط ندارد، به حقيقت كه شيطان در نطفه او شركت داشته است.

امام صادق عليه السلام فرمود:

مَنْ كانَ لَهُ دارٌ فَاحْتاجَ مُؤْمِنٌ إلى سُكْناها فَمَنَعَه إيّاها، قالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ:

مَلائِكَتى، عَبْدى بَخِلَ عَلى عَبْدى بسُكْنى الدُّنْيا، لا وَ عِزَّتى لا يَسْكُنُ جَنانى أبَداً. «11»

كسى را كه خانه‏اى باشد و مؤمنى به سكونت در آن نيازمند است و او از جاى دادن مؤمن در آن خانه خوددارى كند، خداى عز و جل مى‏فرمايد: اى ملائكه من، بنده‏ام خانه دنيا را از بنده‏ام دريغ داشت، نه، به عزّتم قسم هرگز او را بهشت ساكن نمى‏كنم.

امام صادق عليه السلام فرمود:

مَنْ رَوى عَنْ مُؤْمِنٍ رِوايَةٌ يُريدُ بِها شَيْنَهُ وَ هَدْمَ مُرُوَّتِهِ لِيَسْقُطَ مِنْ أعْيُنِ النّاسِ، أخْرَجَهُ اللَّهُ مِنْ وَلايَتِهِ إلى وَلايَةِ الشَّيْطانِ. «12»

كسى كه سخنى را از مؤمنى حكايت كند و قصدش توهين به آن مؤمن و از بين رفتن آبرويش و افتادن از چشم مردم باشد، خداوند او را از ولايتش بيرون برده، به ولايت شيطان منتقل كند.

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:

أرْبَعٌ لا تَدْخُلُ بَيْتاً واحِدَةٌ مِنْهُنَّ إلّا خَرِبَ وَ لَمْ يُعْمَرْ بِالْبَرَكَةِ: الْخِيانَةُ، وَ السِّرْقَةُ، وَ شُرْبُ الْخَمْرِ، وَ الرِّبا. «13»

چهار چيز است كه داخل خانه‏اى نمى‏شود مگر اين كه آن خانه از رحمت و معنويت خراب گردد و بركت نبيند: خيانت، دزدى، خوردن شراب و ربا.

اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود:

إذا غَضِبَ اللَّهُ عَلى امَّةٍ وَ لَمْ يُنْزِلْ بِهِمُ الْعَذابَ غَلَتْ أسْعارُها، وَ قَصَرَتْ‏ أعْمارُها، وَ لَمْ يَرْبَحْ تُجّارُها، وَ لَمْ تَزْكُ ثِمارُها، وَ لَمْ تَغْزُرْ أنْهارُها، وَ حُبِسَ عَنْها أمْطارُها، وَ سُلِّطَ عليها شِرارُها. «14»

هرگاه خداوند بر امّتى غضب كند و آنان را به عذاب آسمانى دچار ننمايد، اجناسشان گران شود، عمرهاشان كوتاه گردد، تجّارشان سود نبرند، ميوه‏هاشان زياد نشود، نهرهاى آبشان پر نگردد، باران از آنان منع شود و اشرار قوم بر آنها مسلّط گردند.

اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود:

أيُّما مُؤْمِنٍ مَنَعَ مُؤْمِناً شَيْئاً مِمّا يَحْتاجُ إلَيْهِ، وَ هُوَ يَقْدِرُ عَلَيْهِ أوْ مِنْ عِنْدِ غَيْرِهِ، أقامَهُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ مُسْوَدّاً وَجْهُهُ، مُزْرَقَةً عَيْناهُ، مَغْلُولَةً يَداهُ إلى عُنُقِهِ، فَيُقالُ: هذَا الْخائِنُ الذَّى خانَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ. ثُمَّ يُؤْمَرُ بِهِ إلَى النّارِ. «15»

هر مؤمنى كه مؤمنى را از برآوردن نيازش منع كند در حالى كه قدرت بر رفع احتياج مؤمن داشته باشد يا با كمك ديگرى بتواند رفع نياز مؤمن نمايد، خداوند او را در قيامت سياه رو و كبود چشم (كور) نگاه مى‏دارد، در حالى كه دو دستش به گردنش بسته، پس گفته مى‏شود: اين خائنى است كه به خدا و رسول خيانت كرده. سپس امر مى‏شود او را به آتش دراندازد.

آرى، گناه و معصيت و ساعات روز را به آلودگى پر كردن و به تعبير بعضى از روايات با ايّام دشمنى كردن، سودى جز خوارى در دنيا و عذاب در آخرت ندارد.

اگر غرايز و شهوات را با احكام الهى مقيّد كنيم، اگر تقوا را مهار هواى نفس قرار دهيم، اگر به ياد خدا و روز قيامت باشيم، ساعات عمر ما را خير و خوبى پر مى‏كند و در فرداى محشر به نتايج خوبى‏هاى خود بر اساس وعده الهى در قرآن خواهيم‏ رسيد.

پی نوشت ها:

___________________________

(1)- بحار الأنوار: 74/ 51، باب 3، ذيل حديث 3؛ مكارم الاخلاق: 436.

(2)- بحار الأنوار: 1/ 199، باب 4، حديث 2؛ ثواب الاعمال: 132.

(3)- بحار الأنوار: 100/ 139، باب 1، حديث 6؛ أعلام الدّين: 391.

(4)- بحار الأنوار: 71/ 376، باب 23، حديث 73؛ أعلام الدّين: 390.

(5)- بحار الأنوار: 90/ 386، باب 26، حديث 12؛ ثواب الاعمال: 161.

(6)- أعلام الدّين: 398؛ مكارم الأخلاق: 361؛ عدّة الدّاعى: 126.

(7)- بحار الأنوار: 69/ 227، باب 112، حديث 3؛ ثواب الاعمال: 203.

(8)- أعلام الدّين: 400؛ بحار الأنوار: 27/ 201، باب 7، حديث 68.

(9)- أعلام الدّين: 401؛ ثواب الاعمال: 220، با كمى اختلاف.

(10)- أعلام الدّين: 403؛ بحار الأنوار: 72/ 146، باب 56، حديث 17، با كمى اختلاف.